Վինիրներ, էսթեթիկ ստոմատոլոգիա

Վինիրները ճենապակյա կամ կերամիկական պատյաններ են, որոնք փոխարինում են ատամի արտաքին շերտը: Դրանք թույլ են տալիս շտկել ատամի ձևը և գույնը, ինչպես նաև պաշտպանել ատամները (օրինակ՝ փողային գործիքներ նվագելիս): Արդյունքում վերականգնված ատամը ամրանում է և չի տարբերվում մնացածներից։ Վինիրները պատրաստվում են հաճախորդի ատամների ձևին, գույնին և նրա ցանկություններին համապատասխան։

Վինիրը 0,2 մմ և ավելի հաստությամբ պատյան է, որը սոսնձվում է ատամի առտաքին մասի հատվածին և կատարում է էսթետիկ, վերականգնող, քողարկող, ֆոնետիկ և սննդային ֆունկցիաներ։ Կոմպոզիտային պատյանը bisgma օրգանական խեժ է, որը լցոնված է կերամիկական կամ ապակե միկրոմասնիկներով: Կերամիկական պատյանի օրինակ է լիթիում դիսիլիկատային ապակե կերամիկան:

Վինիրների պատրաստման համար ատամի էմալի շերտի ագրեսիվ պրեպառացիա չի պահանջվում։ Որոշ դեպքերում՝ միկրոդենտիա կամ մաշվածություն, հնարավոր է վինիրներ պատրաստել առանց ատամի հյուսվածքների պրեպառացիաի։ Կլինիկայում օպերատորի կողմից օկլյուզիվ և գնատոլոգիական սկզբունքների և լաբորատորիայում ինժեներ-տեխնիկի կողմից բոլոր տեխնոլոգիական կանոնակարգերի պահպանման արդյունքում վերականգնման տվյալ մեթոդը կարող է ունենալ երկարաժամկետ հեռանկար և լայնորեն կիրառվել:

Նյութեր և տեխնոլոգիա

Կան տարբեր տեսակի վինիրներ՝ կոմպոզիտային և կերամիկական։ Կոմպոզիտային վինիրները կարող են պատրաստվել ուղղակի (ատամնաբույժի բազկաթոռին մեկ այցելությամբ) և անուղղակի (ատամնատեխնիկական լաբորատորիայում) եղանակներով։

Կերամիկական վինիրներ

Կերամիկական վինիրները պատրաստվում են կերամիկայի տարբեր տեսակներից։ Ամենից հաճախ դրա համար օգտագործվում են ճենապակի և IPS Emax ապակե կերամիկա, ավելի հազվադեպ՝ ցիրկոնիումի երկօքսիդի բլոկեր: Ճենապակյա վինիրները պատրաստվում են միայն լաբորատոր պայմաններում։ Սկզբում բժիշկը հեռացնում (տաշում) է ատամի վերին շերտը, այնուհետև ատամներից դրոշմանկար է արվում, և ձևավորված մոդելը ուղարկվում է ատամնատեխնիկական լաբորատորիա, որտեղ երկու շաբաթվա ընթացքում հաճախորդի համար պատրաստվում է մշտական ​​կերամիկական վինիր։ Որպեսզի հաճախորդը չմնա տաշված ատամներով ատամի վրա ամրացվում է ժամանակավոր՝ պլաստմասսային վինիր։ Ստորև ներկայացված են կերամիկական վինիրների հիմնական տեսակները:

Վինիրներ ճենապակուց

Առաջին կերամիկական վինիրները սկսել են պատրաստել հենց ճենապակուց, քանի որ կերամիկայի այդ տեսակը թույլ է տալիս կատարելապես ընդօրինակել ատամի օպտիկական հատկությունները (էմալի երանգը և կիսաթափանցիկությունը): Ճենապակյա վինիրներն ունեն շատ լավ էսթետիկ տեսք, որը նույնիսկ չի զիջում E.max ապակեկերամիկական վինիրներին: Ճենապակյա վինիրները պատրաստվում են երեք լաբորատոր եղանակով։ Առաջինը՝ ճենապակյա զանգվածի շերտ առ շերտ քսման եղանակն է, երբ ճենապակու յուրաքանչյուր շերտը քսելուց հետո այն թրծում են բարձր ջերմաստիճանի տակ հատուկ ջեռոցում։ Երկրորդը՝ բարձր ճնշման և ջերմաստիճանի պայմաններում ճենապակու խտացման եղանակն է։ Երրորդ եղանակը, որ համեմատաբար վերջերս է հայտնվել, CEREC սարքերի վրա (CAD/ CAM տեխնոլոգիա) ճենապակյա կերամիկական բլոկերի (օրինակ, “Vita Mark 2” բլոկերի) մշակումն է:

Ճենապակու օգտագործման պարագայում նշված երեք եղանակներից լավագույն տարբերակն է խտացված կերամիկան, քանի որ դրանից պատրաստված վինիրները զգալիորեն ամուր են։ Վինիրների ամրությունը՝ շերտերով ճենապակին քսելու եղանակի պարագայում, կազմում է ընդամենը 50-75 ՄՊա։ Խտացման եղանակը կամ CAD/CAM-ը կիրառելիս ամրությունը կազմում է մոտ 150 ՄՊա: Վերջին ցուցանիշը միանգամայն բավարար է, եթե դուք ունեք ճիշտ կծվածք և չունեք վատ սովորություններ, բայց կերամիկայի հաջորդ տեսակը է՛լ ավելի դիմացկուն է:

IPS Emax ապակեկերամիկայից պատրաստված վինիրներ

• IPS Emax ապակեկերամիկան (արտադրող՝ Ivoclar Vivadent) բաղկացած է լիթիումի դիսիլիկատային բյուրեղներից, որոնք ունեն նույն թափանցիկության գործակիցը, ինչ իրական ատամի էմալը, ուստի այս նյութից պատրաստված վինիրները հնարավորինս նման են իրական ատամներին: Գոյություն ունի IPS Emax նյութի երկու տեսակ։ Նախ դա Emax PRESS նյութն է, որը կիրառվում է խտացման եղանակով վինիրների պատրաստման համար։ Այս նյութից վինիրներն ամենաամուրն են՝ մոտ 400 ՄՊա, ինչը գրեթե ամբողջությամբ վերացնում է ջարդուկների վտանգը: Հենց Emax PRESS-ից են պատրաստվում այսպես կոչված «բարակ վինիրները», որոնք ունեն ընդամենը 0,3-0,4 մմ հաստություն (ստանդարտ կերամիկական վինիրներն ունեն 0,6-1,0 մմ հաստություն)։
• IPS Emax ապակեկերամիկայի երկրորդ տարբերակը E.max CAD նյութն է, որը արտադրվում է հատուկ բլոկերի տեսքով՝ CEREC տեսակի ծրագրային կառավարմամբ հաստոցով ֆրեզով մշակման համար (CAD/CAM տեխնոլոգիա)։ Նման մեթոդ է կիրառվում կերամիկական վինիրների հաջորդ տեսակի՝ ցիրկոնիումի դիոքսիդից վինիրների պատրաստման համար։ Ի դեպ, E.max CAD նյութից պատրաստված վինիրների ամրությունը նույնպես շատ բարձր է՝ մոտ 360 ՄՊա, սակայն այս նյութից կարելի է պատրաստել 0,6 մմ-ից ոչ բարակ վինիրներ։

Վինիրներ ցիրկոնիումի երկօքսիդից

Նման վինիրները պատրաստվում են ցիրկոնիումի երկօքսիդի բլոկերից՝ ֆրեզով մշակման եղանակով (CAD/CAM տեխնոլոգիա): Նման վինիրների ամրությունը խիստ կախված է ցիրկոնիումի երկօքսիդի բլոկերի տեսակից։ Եթե օգտագործվում են այսպես կոչված ցիրկոնիումի երկօքսիդի չմշակված փափուկ բլոկեր, ապա վինիրների ամրությունը կկազմի 900 ՄՊա, բայց նման վինիրների էսթետիկան տեսքը ցածր է, ինչը կապված է նյութի թափանցիկության բացակայության և կաթնային գույնի հետ։ Եթե վինիրների պատրաստման համար օգտագործում են ցիրկոնիումի երկոքսիդի բլոկեր՝ իտրիումի հավելումով, վինիրները դառնում են կիսաթափանցիկ և ստանում են գեղեցիկ տեսք, սակայն նրանց ամրությունը իջնում է մինչև 500 ՄՊա։

Էսթետիկ առումով ցիրկոնե վինիրները զգալիորեն զիջում են ճենապակուց (ֆելդսպաթ կերամիկա) և IPS Emax-ից պատրաստված վինիրներին։ Կլինիկական ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ IPS Emax ապակեկերամիկային էսթետիկ առումով ամենամոտն է Katana UTML (Ճապոնիա), որին հաջորդում են Katana STML (Ճապոնիա), BruxZir Anterior կամ Prettau Anterior (Գերմանիա):

Կոմպոզիտային վինիրներ

Կոմպոզիտային վինիր տեղադրելու համար բժիշկը հեռացնում է ատամի էմալի բարակ շերտ, այնուհետև ադգեզիվային համակարգերի միջոցով շերտավորում է կոմպոզիտային պլոմբանյութը։ Նման վինիրները պատրաստվում են անմիջապես բերանի խոռոչում և ծառայում են 3-ից 5 տարի։ Ավելի հաճախ այս տիպի վինիրներ օգտագործում են, եթե ցանկանում են բարելավել մեկ կամ երկու ատամ ընդհանուր շարքից։ Նման վինիրներ կարող են նաև պատրաստվել լաբորատոր եղանակով. ատամի դրոշմանկարը ստանալուց հետո ստացվում է մոդել, ինչից հետո մոդելավորում են վինիրը և այն պոլիմերացնում հատուկ պոլիմերացման վառարաններում։ Կլինիկայում վինիրն ամրացվում է հեղուկահոսկաային կոմպոզիտի վրա։ Այս եղանակի առավելությունը ուղիղ վինիրների համեմատությամբ կոմպոզիտի ավելի ամբողջական պոլիմերացումն է և, հետևաբար, դրա ամրության ավելացումը:

Lumineers

Ծայրահեղ բարակ կերամիկական վինիրների արտադրության տեխնոլոգիան արտոնագրել է Cerinate-ը (ԱՄՆ)։ Այն կոչվում է Lumineers: Այս տեսակի վինիրներն արտադրվում են բացառապես Կալիֆորնիա նահանգում (ԱՄՆ) գտնվող Cerinate լաբորատորիայում: Այս տեսակի վինիրների առավելությունը դասականների նկատմամբ հետևյալն են.

• ոչ ինվազիվ – ատամի կոշտ հյուսվածքների հեռացում չի պահանջվում;
• բարձր էսթետիկ տեսք՝ այսպես կոչված «հոլիվուդյան ժպիտի» ոճով;
• տեղադրված վինիրները հեռացնելու և փոխարինելու հնարավորություն՝ առանց ատամների հյուսվածքները վնասելու։

Խորհուրդ չի տրվում օգտագործել «բծավոր» կամ բազմերանգ էմալի դեպքում, քանի որ լյումինիրները թափանցիկ են։